Ustad Füruği: Öz vücud kitabını oxu
Bismillahir-rəhmanir-rəhim
İnsanın bir növ xəstəliyi də onun daxilinin korluğu və görməməzliyidir. Göz var, lakin bəsirət yoxdur. Mütəal Allah Peyğəmbərinə (s) buyurur:
“تَراهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ وَ هُمْ لا يُبْصِرُون”
“(Ya Rəsulum!) Sən onları sənə baxan görərsən, halbuki onlar görməzlər!”[1]
Yəni, Peyğəmbəri (s) bəşər aləminə məhdud bilirlər.
İnsan bəsirətli olmaq üçün öz vücudunun kitabını oxumalıdır. Aləmin bütün mövcudları hər biri təklikdə bir kitabdır.
Bütün aləm sanki Onun meyxanəsidir
Hər bir zərrənin qəlbi onun peymanəsidir
Ağıl məst, mələklər məst, can məst
Hava məst, yer məst, göy məst.
Yəni, əgər aləmi düzgün dərk edə bilsən, Haqq camalının məsti olarsan.
Bəsirəti olmayan insan deyir: hardadır, hardadır?! Aləmə qarşı öz baxışını dəyişməyə cəhd et. Öz vücudun bir meyxanədir. Mütəal Allah buyurur:
“نَفَخْتُ فيهِ مِنْ رُوحي”
“Ona ruhumdan üfürdüm”[2]
Həqiqətdə Allah taala demək istəyir ki, sən bu dünya üçün deyilsən.
Haqq taala Adəmi yaratmaq istədikdə mələklər dedilər:
“أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ”
“Sən orada (yer üzündə) fəsad törədəcək və qan tökəcək bir kəsmi yaratmaq istəyirsən?”[3]
Mələklər də insanın vücud kitabını oxuya bilmədilər və insanın yalnız maddi cəhətini gördülər.
Allah mələklərin cavabında buyurdu:
“إِنِّي أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُون”
“Mən bildiyim şeyi siz bilmirsiniz!”[4]
Yəni, Mən bunu Yer üzündə canişin olmağı barədə bəzi həqiqət və sirləri bilirəm ki, siz ondan xəbərsizsiniz. Bu sözdən sonra mələklər dərhal özlərini yığışdırdılar və daha bir söz demədilər.
İnsan çox qəribə bir mövcuddur. Qabil, Habil ilə qarşılaşdı. Halbuki, istəsəydilər dünyanın yarısı birinin olardı, yarısı da o birisinin. Heç kəsin onlarla bir işi yox idi. Amma Qabil tamaha düçar oldu və öz qardaşına qarşı çıxdı. Əlbəttə, tamah insan üçün lazımdır, lakin onu dünyaya xərcləmək üçün deyil. Tamah, Haqq taalanın sifətlərində seyr etmək üçün lazımdır. İnsan Allaha tamah etməlidir, dünyaya yox. İnsan özünü torpaq aləmindən qurtarmayınca, dava-dalaş qurtarası deyil. Təkcə tövhid aləmində heç bir dava-dalaş, çəkişmə yoxdur.
Mələklərdən sonra şeytan etiraz etdi. Şeytan 6 min il ibadət etmişdi, amma insanın vücud kitabını oxuya bilmədi! İbadət bəndəliyin müqəddiməsidir. Neçə min il ibadət etdi, lakin bəndə olmadı. Şeytan dedi:
“أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ”
“Sən məni oddan, onu isə palçıqdan yaratdın”.[5]
Şeytan insanı maddə və torpaq cəhətindən gördü. Daha başa düşmədi ki, bu torpaq və palçıqda “Ona ruhumdan üfürdüm” var, onda dürr var. Şeytan ona görə heyran qaldı və süqut etdi.
Üçüncü dəstə, insanların özləridir ki, özlərini tanımadılar. Allahı unutdunsa, deməli özünü yaddan çıxarmısan. Gərək əhli-beytin (ə) vasitəsilə insanı tanıyasan, onlar insanı izah edirlər.
Əhli-beyt (ə) məclisində iştirak etmək insanı dəyişir. Bu məclisdə hətta cansız əşyalar də dəyişilir. Əllamə Təbatəbai Qumda bir hüseyniyyəyə daxil olur. Hüseyniyyənin divarları rənglənmiş olur və kərpicləri görünmür. Əllamə Təbatəbai deyir: Divarın bu tərəfinin kərpicləri o tərəfin kərpiclərindən daha köhnədir. Soruşdular ki, bunu hardan bilirsən? Dedi: Çünki bunlar daha nuranidirlər. Əhli-beyti (ə) zikr etmək zaman boyu onları daha nurani edib.
Cansızlar aləmi də öz yoxsulluq və fəqirliyini hiss edir və özünü bu fəqirlikdən çıxarmağa çalışır. Əgər öz fəqirliyini görməsə, seyr edə və yuxarı qalxa bilməz.
Bəziləri belə düşünürlər ki, sərvət və rəyasətlə doymaq mümkündür. Halbuki, öz vücudunun fəqirliyini nə qədər dərk etsə, o qədər tərəqqi edə bilər. Elə ki, kamil insanı görür, fikirləşir ki, o hara, mən hara?! Peyğəmbər (s) heç bir mərhələdə “doydum” demədi. Çünki öz fəqirliyini görürdü. Hətta bir mərhələyə çatdı ki, Quran buyurur:
“ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ * فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَىٰ”
“Sonra (Cəbrail Muhəmməd (s)) yaxınlaşdı və aşağı endi. (Onların arasındakı məsafə) iki yay uzunluğunda, bəlkə, ondan da yaxın oldu”.[6]
Öz fəqirliyini gördün, başa düşürsən ki, hər bir nemət Allah tərəfindən verilib. Amma öz fəqirliyini görə bilməsən, tüğyan edirsən.
Mənbələr:
[1] (“Əraf” surəsi, ayə 198.)
[2] (“Hicr” surəsi, ayə 29.)
[3] (“Bəqərə” surəsi, ayə 30.)
[4] (“Bəqərə” surəsi, ayə 30.)
[5] (“Əraf” surəsi, ayə 12.)
[6] (“Nəcm” surəsi, ayələr 8-9.)
Təbriz, Kərimxan məscidi, 30/4/2015
Hazırladı: Füruği-Tövhid Təhqiqat Qrupu
Sayt və Kanalımıza abunə olmağı və paylaşmağı unutmayın!
Dostlarınızı kanalımıza dəvət etmək üçün aşağıdakı linki onlara göndərin :
Şərh yazın