Гуранда Аллаһын мәкриндән мәгсәд нәдир?
Qısa cavab :
“Мәкр” сөзү лүғәтдә, истәр јахшы, истәрсә дә пис мәнада тәдбир вә чарә тапмаға дејилир. Һәмин сәбәбдән Гурандан да мәкр сөзү “ҝүнаһ”ла сифәтләнмишдир.
“Илаһи мәкр: Гуранда чох ајәләрдә “ мәкр” сөзү Аллаһ-таалаја нисбәт верилмишдир. Бүтүн бунларын һамысындан мәгсәд, Аллаһын мүхтәлиф һијләләринә гаршы үмуми тәдбири нәзәрдә тутулур. Она ҝөрә ки, Аллаһ-таала бүтүн тәдбирләрин маликидир вә һеч бир ирадә Онун даирәсиндән кәнарда дејилдир. Она ҝөрә дә бу мөвзуда, Аллаһ-таалаја бүтүн тәдбир төкәнләрин фөвгүндә олмасы нисбәти верилир. “Аллaһ (бүтүн) һијлəҝəрлəрдəн тəдбирлидир.” Аллаһ-таала бујурур: “Oнлaрдaн əввəлкилəр дə тəлə гурурдулaр. Бүтүн һијлəлəрин (мəкрлəрин) ҹəзaсыны aнҹaг Aллaһ вeрəҹəкдир. (Aллaһ) һəр кəсин (дүнјaдa) нə гaзaндығыны (бүтүн јaxшы вə пис əмəллəрини) билир. Кaфирлəр axирəт јурдунун (o дүнјaнын ҝөзəл aгибəтини) кимин oлaҹaғыны билəҹəклəр! “[Рәд сурәси, 42.] Бу ајә ашикар шәкилдә бәјан едир ки, үмуми тәдбир Аллаһа мәхсусдур вә диҝәрләринин Аллаһын мүгабилиндә тәдбири һеч бир шеј дејилдир.
Ətreaflı cavab :
“Мәкр” сөзү лүғәтдә пис вә јахшы мәнада олмасындан аслы олмајараг тәдбир мәнасында ишләнир.[Гурши, Сејјид Әли Әкбәр, Гамус Гуран, 6-ҹы ҹилд, сәһ-265] Бәзиләри мәкр сөзүнү һјилә мәнасында да ишләдибләр. Амма бу сөз, Аллаһ-таалаја нисбәт верилирсә һијлә вә тәләнин ҹәзасы мәнасыны верир. Јәни, Аллаһ-таала һијләнин мүгабилиндә Өз тәдбирини төкүр.[Әл-Мунҹид, тәрҹүмә, Мәһәммәд Бәндәр Рики, 2-ҹи ҹилд, сәһ-1820]
Мәкр илаһи:
Мәкр сөзү ишләнилән ајәләри нәзәрдән кечирдикдә[Әраф, 99-123; Фатир, 10 вә 43; Рәд, 33 вә 42; Сәбә, 33; Јунис, 23; Али-Имран, 54; Нәһл, 26 вә 45; Нәмл, 50 вә 51; Нуһ, 22; Ибраһим, 46; Јусиф, 13; Ғафир, 45] белә нәтиҹәјә ҝәлмәк олур ки, “мәкр” сөзүндән мәгсәд һәман, тәдбир вә чарә фикирләшмәк мәнасыдыр. Амма, бу мәна бәзән јахшы, бәзән дә пис мәнада ишләнә биләр. Мәсәлән, нүмунә үчүн бу ајәдә: (Јa Рəсулум!) Јaдынa сaл ки, бир зaмaн кaфирлəр.......сəнə гaршы һијлə гурурдулaр. Аллaһ дa (oнлaрын бу һијлəсинə гaршы) тəдбир төкдү. Аллaһ тəдбир төкəнлəрин əн јaxшысыдыр!”[Әнфал сурәси, 30] - ајәдә «јәмкурунә” ҹүмләсиндә “мәкр” сөзү мүшрикләрә нисбәт верилир вә һијлә тәдбир мәнасында ишләнир. Онлар Ислам Пејғәмбәрини (сәлллалаһу әлејһи вә алиһи вә сәлләм) ја өлдүрмәк, ја да зиндана салмаг үчүн тәдбир төкүрдүләр. Амма “ јәмкуруллаһ” ҹүмләсиндә исә “мәкр” сөзү, Аллаһын онларын һијләләринә гаршы тәдбир төкмәләри мәнасында ишләнир. О да будур ки, Пејғәмбәрә (сәлләллаһу әләјһи вә алиһи вә сәлләм) Мәккәдән һиҹрәт етмәји әмр едир. Беләликлә, ҝөрүрүк ки, “мәкр” сөзү Гуранда ҝүнаһ вә һијлә мәнасында ишләниб.[Али-Имран сурәси, 54] Бу да она дәлилдир ки, “мәкр” сөзү әрәб дилиндә бәзән јахшы,, бәзән дә пис мәнада ишләнир.
Беләликлә, Гуранда чох ајәләрдә “мәкр” сөзү Аллаһ-таалаја нисбәт верилмишдир. Бүтүн бунларын һамысында мәгсәд, Аллаһын һијлә мүгабилиндә үмуми тәдбири нәзәрдә тутулур. Она ҝөрә ки, Аллаһ-таала бүтүн тәдбирләрин маликидир вә һеч бир ирадә Онун даирәсиндән кәнарда дејилдир. Бу бахымдан, Аллаһ-таала бүтүн тәдбир төкәнләрин фөвгүндәдир.[Рәд сурәси, 42] Рәд сурәсиндәки ајә ачыг шәкилдә бәјан едир ки, үмуми тәдбир Аллаһа мәхсусдур вә диҝәрләринин Аллаһын мүгабилиндәки тәдбири һеч бир шеј дејилдир.[Тәбатәбаи, Сејјид Мүһәммәд Һүсејн, Әл-Мизан, Мусәви Һәмәданинин тәрҹүмәси, 12-ҹи ҹилд, сәһ-355,20-ҹи ҹилд. Нашир интишарат ислами]
Sayt və Kanalımıza abunə olmağı və paylaşmağı unutmayın!
Dostlarınızı kanalımıza dəvət etmək üçün aşağıdakı linki onlara göndərin :
Şərh yazın