KİŞİNİN BAXMAĞI

KİŞİNİN KİŞİYƏ BAXMASININ HÖKMLƏRİ

Məsələ 1: Kişilər başqa kişilərin övrəteyni istisna olmaqla, bir-birlərinin bütün bədənlərinə baxa bilərlər, bu şərtlə ki, ləzzət və reybə qəsdi olmasın.

İmam, Fazil və Məkarim: Ürvənin Nikah bölməsi, məsələ: 28, yenə orada, 1-ci cild, səfr və satir bölməsi, səh.549.

İmam: Təhrir, Nikah, məsələ: 16, Tovzihul-məsail, məsələ: 2438.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, məsələ: 1940.

Təbrizi: Tovzihul-məsail, məsələ: 2445 və 2447.

Xamenei: İstifta.

Sistani: Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 12; Tovzihul-məsail, məsələ: 2447.

Fazil: Tovzihul-məsail, məsələ: 2080.

Məkarim: Tovzihul-məsail, məsələ: 285.

* NƏTİCƏDƏ: Kişinin başqa bir kişinin hər bir yerinə, hətta üzünə, əllərinə ləzzət və reybə qəsdilə baxması haramdır.

Həmçinin kişilər başqa kişilərin övrəteyninə baxa bilməzlər, istər ləzzət və reybə qəsdilə olsun, istərsə də olmasın.

Diqqət!

Əgər bir insan fəsada düşəcəyindən qorxursa ona reybə deyilir.

Məsələ 2: Əgər bir kişi başqa bir kişinin bədəninə baxacağı surətdə, günaha düşəcəyindən qorxursa, onun bədəninə baxa bilməz.

İmam, Bəhcət, Təbrizi, Sistani, Fazil, Məkarim: Əvvəlki məsələnin mənbələri.

Məsələ (Sual) 3: Övrəteyn dedikdə məqsəd nədir?

səh:5

Cavab: Kişilərdə qubula (idrarın xaric olduğu məcra və xayalara) və dubura, qadınlarda isə qubul (fərcin hamısı) və dubura (ğaitin xaric olduğu yer) deyilir.

İmam, Fazil, Məkarim: Ürvə, sətr və satir, səh.550.

İmam: Təhrir, nikah, məsələ: 16.

Bəhcət və Xamenei: İstifta.

Təbrizi: Siratun-nəcat, 1488-ci sualdan istifadə etməklə.

Sistani: Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 12; Əhkamul-xəlvət, 55-ci məsələdən əvvəli.

* NƏTİCƏDƏ:

İnsanın arxasında olan əzələ yerləri (yanı) övrəteyndən sayılmır və ona baxmağın işkalı yoxdur, baxmayaraq ki, ehtiyat-müstəhəb onu tərk etməkdir.

Məsələ (Sual) 4: Baseynlərdə (hovuzlarda), hamamlarda, dəniz sahillərində kişilər plavka (şort) geyinirlər ki, bədənlərinin dərisi görünməsə də, övrəteynin həcmi tamamilə aşkar olur, kişilərin onlara baxması caizdirmi?

Cavab: Örtüyə malik olmaq dedikdə məqsəd, bədənin dərisinin görünməməsidir. Əgər bunun ardınca bir fəsad gəlməzsə, ona baxmağın işkalı yoxdur.

İmam, Təbrizi, Xamenei, Sistani, Fazil: İstifta

Bəhcət: Əgər fitnə-fəsada məruz qalarsa, caiz deyildir: İstifta.

Məkarim: Əgər həcmi tamamilə görünərsə, ona baxmaq işkallıdır. İstifta.

Məsələ 5: Atalar həddi-büluğa çatmış oğlanlarının övrəteyninə baxa bilməzlər. (İstər hamamda, istərsə də başqa yerlərdə.) Ehtiyat-vacibə görə hətta həddi-büluğdan qabaq da (müməyyiz olan zamanlarda) onların övrətinə baxmamalıdırlar.

İmam, Xamenei, Fazil, Məkarim: Ürvə, nikah, məsələ: 28-dən istifadə etməklə. 1-ci cild, sətr və satir, səh.549.

İmam: Təhrir, nikah, məsələ: 16; Tovzihul-məsail, məsələ: 2436.

Bəhcət və Təbrizi: Müməyyiz oğlan uşağının övrətinə baxmaq haramdır. İstifta.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, məsələ: 1938.

Təbrizi: Tovzihul-məsail, məsələ: 2445.

səh:6

Sistani: Minhacus-salehin, təharət kitabı, 55-ci məsələdən əvvəl, Nikah, 12 və 20-ci məsələlərdən istifadə etməklə.

Fazil: Tovzihul-məsail, 2506-2508-məsələlərdən istifadə etməklə.

Məkarim: Tovzihul-məsail, məsələ: 2083.

Məsələ 6: Zərurət halı istisna olmaqla, həkimlərin başqa kişilərin övrəteyninə baxması haramdır.

İmam, Xamenei, Sistani, Fazil, Məkarim: Əvvəlki məsələlərin mənbələrindən istifadə etməklə.

Təbrizi: Tovzihul-məsail, 2445 və 2451-ci məsələlərdən istifadə etməklə.

Məkarim: Tovzihul-məsail, 2085-ci məsələdən istifadə etməklə.

Bəhcət: Əgər kişi həkimlərinin başqa kişinin övrəteyninə müalicə etmək məqsədilə baxmasının işkalı yoxdur. Tovzihul-məsail, 1938, 1942 və İstiftadan istifadə etməklə.

* NƏTİCƏDƏ:

Öz həyat yoldaşlarının hamiləliyinin qarşısını almaq məqsədilə kişilərin özlərinin spermatozoidi nəql etdirən kanallarını bağlamaq üçün həkimin yanına getmələri icazəli deyildir. Amma, məninin xaric olma kanallarını bağlamaq insanın daimi olaraq sonsuz olmasına səbəb olmazsa, eybi yoxdur, lakin bu əməl başqasının onun övrəteyninə baxmasını gərəkli etdiyindən, həmçinin başqasının onun övrəteyninə əl vurmasına, toxunmasına səbəb olduğundan bu iş haramdır. Əgər həkimin onun övrətinə baxmasını və toxunmasını lazım tutacaq bir əməl ilə yanaşı olmazsa, eybi yoxdur., yaxud əgər onun həyat yoldaşı həkim olsa, bu yolla hamiləliyin qarşısını ala bilər.

KİŞİNİN MƏHRƏM QADINLARA BAXMASI

Məsələ 7: Kişilər öz məhrəm qadınlarının övrə­teyn­dən başqa bədəninin hər bir yerinə baxa bilərlər, bu şərt­lə ki, bu baxış ləzzət alma məqsədilə olmasın. Həm­çinin onların günaha düşmə qorxusu da olmasın. (Həyat yol­daşı bu hökmdən istisna olunur.)

İmam, Fazil: Ürvə, nikah, məsələ: 32, sətr və satir, 1-ci cild, səh.549.

İmam: Təhrir nikah, məsələ, 17; Tovzihul-məsail, məsələ: 2347.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, məsələ: 1939.

Xamenei: İstifta.

Sistani: Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 13; Tovzihul-məsail, məsələ: 2446.

səh:7

Fazil: Tovzihul-məsail, məsələ: 2505.

Təbrizi və Məkarim: İstifta.

Təbrizi: Kişilərin öz məhrəmlərinə cinsi ləzzətlə yanaşı olan baxışları caiz deyildir və ehtiyat-vacib budur ki, göbəkdən dizə qədər hissələrə baxmaq tərk olunsun, hətta ləzzət alma qəsdi olmasa belə. İstifta

Məkarim: Kişilər öz məhrəmlərinin adətən bir-birindən örtmədikləri miqdara baxa bilərlər, məsələn, baş, boyun, sinənin bir miqdarı, əl və ayağın bir miqdarı. İstifta.

* NƏTİCƏDƏ:

Kişilər öz məhrəmlərindən qızlarının, analarının, bacılarının və başqa məhrəmlərinin övrəteyninə baxa bilməz, hətta ləzzət və reybə qəsdi olmasa belə.

Həmçinin, ehtiyat-vacibə görə həddi-büluğa çatmamış, amma müməyyiz olan uşağın övrəteyninə baxmaq caiz deyildir.

Bəhcət: Həddi-büluğa çatmamış, amma müməyyiz olan uşağın övrəteyninə baxmaq haramdır. Tovzihul-məsail, 1938 və 1943-cü məsələlərdən istifadə etməklə.

Məsələ 8: Ehtiyat-müstəhəb kişilərin öz məhrəm qadınlarına dizdən göbəyə qədər olan hissəyə baxışının tərk olunmasıdır.

İmam, Fazil: Ürvə, sətr və satir, 1-ci məsələdən qabaq.

Bəhcət, Təbrizi, Sistani və Məkarim: Bir-birinə məhrəm olan qadın və kişi əgər ləzzət qəsdi olmazsa, övrətdən başqa bir-birinin bədənlərinin hər yerinə baxa bilərlər.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, məsələ: 1939.

Sistani: İstifta.

Təbrizi: Əvvəlki məsələdə də deyildiyi kimi bu, ehtiyat-vacib yönlüdür və ona riayət etmək lazımdır (zəruridir).

səh:8

KİŞİNİN NAMƏHRƏM QADINLARA BAXMASI

Naməhrəm qadınlar ya müsəlmandır, ya da qeyri-müsəlman. Müsəlman olduqları halda, ya öz hicablarına tamamilə riayət edirlər, yaxud da etmirlər.

a) Öz hicabına tamamilə riayət edən müsəlman qadın.

Məsələ 9: Əgər müsəlman bir qadın öz hicabına tamamilə riayət edərsə, onun əlinə və üzünə baxmaq kişi üçün aşağıdakı şərtlərlə işkalsızdır:

1-Əli və üzü zinətləndirilməmiş olsun.

2-Baxış ləzzət və reybə qəsdi ilə olmasın.

İmam: Ürvə, nikah, məsələ: 31; Təhrir, nikah, məsələ: 18; İstifta və Tovzihul-məsail, məsələ: 2433.

Xamenei və Fazil: İstifta

Bəhcət, Təbrizi, Sistani və Məkarim:

Bəhcət: Baxmayaraq ki, bunu tərk etməkdə ehtiyata əməl etmək yaxşıdır (ehtiyat-müstəhəbdir). İstifta.

Təbrizi: Əllərdə və üzdə olan zinət əgər adi üzük qəbilindən və üzün islah olunması, eləcə də qoca qadınların zinətində adi olan sürmə qəbilindən olsa, onu örtmək qadın üçün vacib deyil, kişinin də ona baxması, əgər ləzzət məqsədilə olmazsa, eybi yoxdur. İstifta.

Sistani: Ümumi halda, əgər naməhrəm qadın öz hicabına riayət edərsə, yaxud əgər riayət etməsə də, onu hicaba əmr etdikləri təqdirdə riayət edərsə, onun əlinə və üzünə baxmaq ləzzət və reybə olmadan işkalsızdır. Baxmayaraq ki, ehtiyat-müstəhəbbə görə, daha yaxşı olar ki, onun əlinə və üzünə baxmaqdan çəkinilsin.

Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 14 və 26; Tovzihul-məsail, 2442-2443-cü məsələlər.

Məkarim: Yüngülvari zinətlərin eybi yoxdur. İstifta.

* NƏTİCƏDƏ:

Kişilər öz hicablarına kamil şəkildə riayət etməyən qadınların üzünə və əllərinə baxa bilməzlər, misal üçün, bir

səh:9

qadının saçları azacıq miqdarda görünsə, yaxud qolu bir qədər qısa olan paltar geymiş olsa, yaxud biləyi örtülməmiş olsa.

Məsələ 10: Əlində üzüyü, yaxud bilərziyi olan naməh­rəm qadının əlinə baxmaq, yaxud öz dırnaqlarını uzadan, yaxud onu laklayan, yaxud hər hansı bir halda zinət­ləndirmiş olan qadının əlinə baxmaq haramdır, istər naməhrəm qadın kişinin yaxın adamlarından olsun, yaxud da yad adamlardan.

İmam, Bəhcət, Fazil: Əvvəlki məsələnin mənbələrindən və İstiftadan da istifadə etməklə.

Təbrizi, Xamenei, Sistani və Məkarim:

Təbrizi: Əgər naməhrəm qadın əlinə adi camaat arasında olan üzüklərdən taxmış olsa, onun əlinə baxmağın eybi yoxdur. Lakin sair hallarda əgər əldə zinət olsa, ona baxmaq caiz deyildir. İstifta.

Xamenei: Gözün tutmadığı və zinətlənmə hesab edilmədiyi yerlərə baxmağın işkalı yoxdur. İstifta.

Sistani: Üzüyə və bilərziyə baxmağın işkalı yoxdur, lakin əgər digər zinətlər olsa, baxmaq caiz deyildir. İstifta.

Məkarim: Əgər zinət və bəzənmə yüngülvari olsa və ləzzət qəsdi də olmasa, işkalı yoxdur. İstifta.

Diqqət:

Mallarının alıcısı əksər hallarda qadınlar olan satıcılar, misal üçün zərgərlər, qadın paltarları satanlar, zinət əşyaları, kosmetika maddələri və əşyaları satanlar və s. əsas etibarı ilə bu günahla qarşılaşırlarsa və başqalarına nisbətən daha artıq şəri qayda-qanunlara riayət etməlidirlər.

Məsələ 11: Naməhrəm qadın hər məqsədlə özünə zinət vermiş olsa, ona baxmaq caiz deyildir, hətta əgər üzük, bilərzik, boyunbağı və sair kimi şeyləri yoxlamaq üçün olsa da belə.

İmam, Bəhcət, Xamenei, Fazil: İstifta

Təbrizi, Sistani və Məkarim:

Təbrizi: Üzdə və əllərdə olan zinət əgər adi üzük qəbilindən, üzdə olan zinət də üzün islah olunması və sürmə də hətta qoca qadınlar arasında adət olan sürmə qəbilindən olarsa, onlara baxmaq ləzzət qəsdi olmadan işkalsızdır, lakin zinətin digər

səh:10

hallarında, o cümlədən, bilərzik və sair kimi şeylərdə naməhrəmdən örtülməlidir, naməhrəm də ona baxa bilməz. İstifta.

Sistani: Üzdə və əllərdə olan zinət əgər adi camaat arasında olan üzük, yaxud bilərzik qəbilindən olarsa, üzün islah olunması şəklində olarsa, sürmə də qoca qadınlar arasında adət olan sürmələrdən olarsa, ona ləzzət qəsdi olmadan baxmaq işkalsızdır, lakin digər hallarda naməhrəmdən örtülməlidir, naməhrəm də ona baxa bilməz. İstifta.

Məkarim: Əgər zinət və bəzək yüngülvari olsa və ləzzət məqsədi də güdülməzsə, eybi yoxdur. İstifta

Məsələ (Sual) 12: Müalicə məqamında kişi əlini naməhrəm qadının bədəninə vura bilərmi?

Cavab:

Fazil: Əgər kişi naməhrəm qadını müalicə etmək üçün baxmağa, yaxud əlini onun bədəninə vurmağa məcbur olsa eybi yoxdur. Amma əgər baxmaqla, nəzər salmaqla müa­li­cə edə bilərsə əlini vurmamalı; əl vurmaqla müalicə edə bilərsə, baxmamalıdır. Tovzihul-məsail, məsələ 2507.

Məsələ (Sual) 13: Kifayət qədər hicaba riayət etməyən na­məhrəm müsəlman qadınların əlinə, yaxud ayağına, ya­xud ayağının üstünə, yaxud ayağının dabanına, yaxud ayağının sağ hissəsinə baxmaq reybə və ləzzət qəsdi olma­dan caizdirmi?

Cavab: Xeyr, caiz deyildir. Ümumi halda kişilər naməhrəm qadının bədəninin əl və üzdən başqa heç bir yerinə baxa bilməzlər.

İmam, Xamenei: İstifta

Bəhcət: Tovzihul-məsail, 1931-ci məsələdən istifadə etməklə.

Fazil: Tovzihul-məsailin 2501-ci məsələsindən istifadə etməklə.

Təbrizi, Sistani və Məkarim:

Təbrizi: İki ayağa baxmaq (ayağın altı, üstü çıxın­tıya qədər) ehtiyata görə caiz deyildir. İstifta.

Sistani: Qadın, öz hicabını riayət edən şəxslərdən olsa, yaxud onu hicaba əmr etdikləri halda, ona etina edirsə, qeyd olunan yerlərə baxmaq caiz deyil, əks halda isə işkalı yoxdur.

səh:11

Minhacus-salehin, nikah, 14 və 26-cı məsələ­lərdən istifadə etməklə; Tovzihul-məsail, 2442 və 2443-cü məsələlər.

Məkarim: Yaxşı olar ki, buna baxılmasın (ehtiyat-müstəhəb). İstifta.

Məsələ 14: Əgər kişi naməhrəm qadına baxacağı surətdə günaha düşəcəyindən qorxursa, gərək ona baxmasın.

İmam, Fazil, Məkarim: Ürvə, nikah, məsələ: 31.

Xamenei: İstifta

Sistani: Minhacus-salehin, nikah, 14 və 26-cı məsələlərdən istifadə etməklə; Tovzihul-məsail, məsələ: 2442-2443.

Bəhcət: Baxmaqdan çəkinsin. İstifta.

Məsələ 15: Naməhrəm şəxsə baxmaq ləzzət və şəhvət məqsədilə haramdır, hətta əllərə və üzə, yaxud bədəninin həcminə olsa da belə.

İmam, Fazil, Məkarim: Ürvə, nikah, məsələ: 31.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, məsələ: 1931.

Təbrizi: Tovzihul-məsail, məsələ: 2442.

Xamenei: İstifta

Sistani: Tovzihul-məsail, 2442-2443-cü məsələlərdən istifadə etməklə; Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 14.

Fazil: Tovzihul-məsail, məsələ: 2501.

səh:12

ÜMUMİ BİR QANUN

Məsələ 16: Hər şeyə, yaxud hər bir şəxsə ləzzət qəsdilə baxmaq, yaxud fəsada düşmək qorxusu olduğu zaman baxmaq haramdır (həyat yoldaşı istisna olmaqla). Hətta məhrəm şəxsə baxış da olsa belə. İstər qadına baxış olsun, istərsə də kişiyə, istər heyvana olsun, istər cansızlara, istər şəkilə olsun, istərsə də kinoya, istər heykələ olsun, istərsə də başqa bir şeyə. Hətta insanın güzgüdə öz bədəninə, yaxud başqa yerlərə şəhvətçilik məqsədilə baxması haramdır.

İmam, Bəhcət, Fazil: İstifta

İmam: Tovzihul-məsail, müxtəlif məsələlər bölməsindən istifadə etməklə, səh.28.

Fazil: İstifta

Təbrizi, Xamenei və Məkarim:

Sual: İnsanın şəhvət hisslərini təhrik edən hər bir şeyə baxmaq haramdırmı, hətta insan öz bədəninə baxsa da belə?

Təbrizi: Şəxsin öz bədəninə sadəcə baxışı haram deyildir, amma əgər şəhvətinin təhrik olunmasına səbəb olarsa, caiz deyildir. İstifta.

Xamenei: İnsanın cinsi qərizəsinin (instinktinin) təhrik olunmasına səbəb olan hər bir şey haramdır, yalnız ər-arvad arasında istisna olunur. İstifta.

Məkarim: Bu hökm həm insana, həm də heyvana şamildir, bunlardan başqa şeylədə əgər fəsada səbəb olacaqsa, caiz deyildir. İstifta

Məsələ 17: Həkim insana məhrəm deyildir, buna görə də (zərurət halından başqa hallarda) hətta müalicə məq­sə­­dilə olsa belə, naməhrəm qadının bədəninə baxa bil­məz.

İmam, Fazil, Məkarim: Ürvə, nikah, məsələ: 31.

İmam: Təhrir, nikah, məsələ: 22.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, 1941 və 1942-ci məsələlərdən istifadə etməklə.

Təbrizi: Tovzihul-məsail, məsələ: 2451.

Xamenei: İstifta

Sistani: Minhacus-salehin, nikah, 14 və 20-ci məsələlərdən istifadə etməklə; Tovzihul-məsail, məsələ: 2442 və 2450.

Fazil: Tovzihul-məsail, 2506-2507-2508-ci məsələlərdən istifadə etməklə.

səh:13

Məkarim: Tovzihul-məsail, məsələ: 2089.

Məsələ 18: Əgər həkim zərurət halında naməhrəm şəxsin bədəninin bir üzvünə baxmağa məcbur olsa, bu zaman zərurətin tələb etdiyi miqdarla kifayətlənməlidir və o üzvdən başqa bir şeyə baxmamalıdır, əgər mümkün­dürsə, paltarın üstündən müayinə etməlidir.

İmam, Bəhcət, Təbrizi, Sistani, Xamenei, Fazil və Məkarim: Əvvəlki məsələnin mənbələrindən istifadə etməklə.

İmam: Təhrir, nikah, məsələ: 22; Tovzihul-məsail, məsələ: 2441.

Məsələ 19: Kişilər müsəlman naməhrəm qadına iynə vu­ra bilməzlər; çünki bu əməl qadına baxmağa və ya əl vur­mağa səbəb olacaqdır, hətta əgər iynəni onun damarına vur­sa da belə. Əlbəttə, əgər zərurət məqamı olsa və iynəni vur­maq üçün başqa heç bir məhrəm şəxs olmazsa, işkalı yox­dur.

İmam, Bəhcət, Təbrizi, Xamenei, Sistani, Fazil və Məkarim: Əvvəlki məsələnin mənbələrindən istifadə etməklə.

Məsələ 20: Rentgen şəkilləri, radioloji şəkillər çəkmək əgər naməhrəmin bədəninə baxmağa səbəb olarsa, labo­ratoriyada analiz olunmaq üçün qan götürmək, sonoq­rafiya, yaxud başqa hər hansı bir həkim əməliyyatı bu sahədə mütəxəssis olan qadın həkiminə müraciət etmək mümkün olan vaxta qədər – bütün bu işlərin naməhrəm kişi tərəfindən yerinə yetirilməsi haramdır.

İmam, Fazil, Məkarim: Ürvə, nikah, məsələ: 35.

İmam və Xamenei: İstifta

Bəhcət: Tovzihul-məsail, 1941 və 1942-ci məsələlərdən istifadə etməklə.

Təbrizi: Tovzihul-məsail, 2451-ci məsələdən istifadə etməklə.

Sistani:

Sistani: Əlbəttə, naməhrəm qadının bədəninə baxma­ğın caiz olduğu yerlər istisna olunur (bu mətləbin ətraflı izahı və baxışın caiz olan yerləri baxış bölməsində qeyd olunub.

Minhacus-salehin, 16 və 26-cı məsələlərdən istifadə etməklə; Tovzihul-məsail, 2442 və 2443-cü məsələlərdən istifadə etməklə.

Məsələ (Sual) 21: Bazarlarda, ümumi yerlərdə və ya in­sanın evində təsadüfi olaraq gözü elə naməhrəmlərə dü­şür ki, ya özlərini bəzəmişlər, ya da öz hicablarına kamil şəkildə riayət etmirlər. Bu cür baxışların hökmü nədir?

səh:14

Cavab: Haram olan baxış (naməhrəmə) baxmaqdır, sadəcə gözün düşməsi yox. Buna görə də insanın təsadüfi olaraq gördüyü şeylərin işkalı yoxdur, lakin dərhal öz nəzə­rini ondan döndərməlidir ki, baxmaq hökmü yaran­masın.

İmam, Bəhcət, Təbrizi, Xamenei, Sistani: İstifta

Fazil: Cameul-məsail, 2-ci cild, Sual: 1065.

Sistani və Məkarim: Əlbəttə, nəhy olunduqları təqdirdə qəbul etməyən qadınlara gəldikdə isə, ləzzət qəsdi və harama düşmək qorxusu olmadan baxmağın işkalı yoxdur.

Məsələ 22: Bir şəxsin gözü hicabı olmayan naməhrəm şəxsə düşməsi məqsədilə bir yerə getməsi haramdır.

İmam, Təbrizi, Xamenei: İstifta

Bəhcət, Sistani və Fazil: Getməyin eybi yoxdur, lakin naməhrəmə baxmaqdan çəkinməlidir. İstifta.

Məsələ (Sual) 23: Kafir qadınların bədəninin, adətən örtmədikləri yerlərinə baxmağın hökmü nədir?

Cavab:

Fazil: Əgər insan kafir qadınların bədənlərini adətən örtmədiyi yerlərə ləzzət qəsdi olmadan baxsa, harama düşəcəyindən qorxmayacağı halda eybi yoxdur. Tovzihul-məsail, 2502.

* Buna əsasən, əgər bir şəxs naməhrəmə gözü düşsün deyə, xüsusi bir zamanda bir yerdən keçsə, yaxud gözü naməhrəmə düşməsi üçün naməhrəmlərin çox gediş-gəliş etdiyi yerdə bir işi görmək istəsə, yaxud misal üçün, naməhrəmlərin çoxunun olduğu avtobusa minsə, yaxud əyləncə və idman üçün daha çox naməhrəm qadınların toplaşdığı yerə getsə və s. bir sözlə, əgər əsas etibarı ilə gözünün naməhrəmə düşməsi üçün bir işi seçsə, bu iş caiz deyil və bundan uzaqlaşmaq vacibdir.

Məsələ 24: Bir yerdə hicaba riayət etməyən, yaxud ümumiyyətlə hicabı olmayan qadınların olduğunu bilə-bilə, gözü naməhrəmə düşsün deyə, kişinin o yerə getməsi haramdır.

İmam, Təbrizi, Xamenei və Məkarim: İstifta

Bəhcət, Sistani və Fazil:

səh:15

Bəhcət, Sistani və Fazil: Onun getməyinin eybi yoxdur, lakin naməhrəmə baxmaqdan çəkinməlidir.

İstifta.

* NƏTİCƏDƏ:

Gözün naməhrəmə düşməsi üçün damın üstünə çıxmaq, yaxud pəncərənin ağzında dayanmaq, yaxud otağa və aşpazxanaya daxil olmaq, yaxud naməhrəm şəxsin olduğunu yəqin etdiyi halda, naməhrəmi görməkdən ötrü ora getsə, yaxud bir anlığa da olsa belə, qapının və pəncərənin arasından, yaxud pərdənin arxasından otağın daxilinə baxmaq və bu kimi halların hamısı haramdır.

Məsələ 25: Kənd və səhrada yaşayan və kamil hicaba adət etməyən qadınların gediş-gəliş etdiyi bazarlara gedib-gəlməyin, insan baxışının onlara düşəcəyini dəqiq bilsə də belə, eybi yoxdur. Eləcə də onlarla müamilə etməyin eybi yoxdur.

İmam, Fazil və Məkarim: Ürvə, nikah, məsələ: 27.

Təbrizi və Xamenei: İstifta

Bəhcət: Əzhər (ən zahir) nəzərə görə, səhrada yaşayan qadınlara və onlardan qeyrilərinə (misal üçün, kənddə yaşayan və islami örpəyə adət etməyən qadınlara) ləzzət qəsdi olmadan (bu kimi yerlərdə gediş-gəliş etmək və onlarla al-ver etmək) caizdir. Amma harama düşmə qorxusu olan hallar istisna olunur, yəni bu şərtlə ki, harama düşmə qorxusu olmasın.) Buna əsasən, onlarla al-ver etmək və sair ehtiyacları təmin etmək caizdir. Tovzihul-məsail, məsələ: 1935.

Sistani: Mübtəzilə (hicabsız, yaxud kamil hicaba riayət etməyən) qadınlara baxmağın – əgər bir kəs onlara hicabı əmr etsə, etina etməzlərsə – işkalı yoxdur, bu şərtlə ki, ləzzət qəsdi və haram düşmə qorxusu olmasın. Bu hökmdə kafir qadınları ilə digər qadınlar arasında (müsəlman qadınları, səhrada yaşayan qadınlar və s.) heç bir fərq yoxdur. Həmçinin onların əlləri və üzü ilə adətən örtülməyən sair bədən üzvləri arasında heç bir fərq yoxdur.

Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 26; Tovzihul-məsail, məsələ: 2443.

səh:16

Məsələ 26: Naməhrəm qoca qadınların dirsəyə qədər əllərinə, başlarının tükünün bir miqdarına, dizə qədər ayaqlarına, çənələrinin altına və boyunlarına baxmağın işkalı yoxdur.

İmam, Fazil: Ürvə, nikah, məsələ: 35.

Sistani: İstifta

Təbrizi: Siratun-nəcat, 890-cı sualdan istifadə etməklə.

Bəhcət: Qoca qarının bədəninə baxmağın, ləzzət qəsdi omaldan işkalı yoxdur. Tovzihul-məsail, məsələ: 1943.

Xamenei: Ərə getməsinə heç bir ümidi olmayan qoca qadınların saçına baxmağın işkalı yoxdur. İstifta.

Məsələ 27: Baxılması caiz olmayan hər kəsə şüşənin arxasından, yaxud güzgüdə, yaxud duru suda, yaxud onun əksini göstərən hər bir şeydə baxmaq caiz deyildir.

İmam, Fazil və Məkarim: Ürvə, sətr və satir, 2-ci məsələdən istifadə etməklə.

İmam, Bəhcət və Xamenei: İstifta

Təbrizi: Tovzihul-məsail, məsələ: 2405.

Sistani: Minahacus-salehin, əhkamul-xəlvət, 55-ci məsələdən əvvəl, nikah, 12 və 20-ci məsələlərdən istifadə etməklə.

Məsələ (Sual) 28: Kişilərin, ləzzət qəsdi olmadan çox çirkin olan qadınlara baxması caizdirmi? (Əlbəttə, əgər öz hicablarına riayət etməmiş olsalar.)

Təbrizi: Ehtiyat-vacibə görə gərək baxmasınlar. Çünki əgər qadın qoca olmazsa, kişi ləzzət qəsdi olmadan ona baxacağına əmin ola bilməz. Siratun-nəcat, 891-ci sual.

Bəhcət və Sistani: Naməhrəmə baxmağın (haram olmasında) gözəl ilə çirkin arasında heç bir fərq yoxdur. İstifta.

İmam, Fazil, Məkarim: Ürvə, Nikah, 31-ci məsəldən istifadə etməklə.

İmam: Təhrir, Nikah, 18-ci məsələdən və istiftadan istifadə etməklə.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, 1931-ci məsələdən istifadə etməklə.

Xamenei: İstifta

Məsələ 29: Naməhrəm qadının bədəninə baxmaq haram­dır, hətta o qadın başa düşsə də, başa düşməsə də, istər kor olsun, istər görən, istər naməhrəm onun qohum­ların­dan olsun (qardaşı arvadı, əmi arvadı, xala qızı və s. kimi), yaxud yad olsun, hətta əgər reybə və ləzzət qəsdi olmadan baxsa belə, onun baxışı haramdır (üz və əllərin hökmü deyilmişdir).

səh:17

İmam, Fazil və Məkarim: Ürvə, nikah, 31-ci məsələdən istifadə etməklə.

İmam: Təhrir, nikah, 18-ci məsələ və İstiftadan istifadə etməklə.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, 1931-ci məsələdən istifadə etmələ.

Xamenei: İstifta

Sistani: Naməhrəmə baxmağın hökmü deyildi və yuxarıdakı halların heç birində fərq yoxdur. İstifta.

Məsələ 30: Sünnü qadınlarının hökmü müsəlman qadının hökmü kimidir.

İmam, Xamenei, Fazil, Məkarim: İstifta

səh:18

b) QEYRİ-MÜSƏLMAN QADINLAR

Məsələ 31: Qeyri-müsəlman olan naməhrəm qadınları­nın – istər kitab əhli, istərsə də kafirlərin bədəninin müəyyən yerlərinə – adətən örtmədiyi yerlərə baxmağın işkalı yoxdur, bu şərtlə ki, ləzzət və reybə qəsdi ilə olmasın. Lakin vacib ehtiyata görə, kişi onların adət üzrə örtdükləri yerə baxmamalıdır.

İmam, Fazil və Məkarim: Ürvə, nikah, məsələ: 27.

İmam: Təhrir, nikah, məsələ: 27; Tovzihul-məsail, məsələ: 2448.

Təbrizi: Tovzihul-məsail, məsələ: 2443.

Fazil: Tovzihul-məsail, məsələ: 2502.

Bəhcət: Zimmə əhlinin[4] qadınları və doğulduğu zamandan küfrə hökm olunan kafir qadınlar və onların adətən örtmədikləri yerlərə ləzzət qəsdi olmadan baxmaq – harama düşmək qorxsu olmazsa – caizdir. Amma onların adət üzrə örtdükləri yerə baxmaq caiz deyildir. Camiul-məsail, 3-cü cild, səh.37; Tovzihul-məsail, məsələ: 1935.

Xamenei: Qeyri-müsəlman qadınların bədəninə – örtülməsi adət olmayan miqdarda – ləzzət qəsdi olmadan baxmağın işkalı yoxdur. İstifta.

Sistani: Hicaba əmr edildikləri surətdə etina etməyən hicabsız qadınların bədəninə baxmağın işkalı yoxdur, bu şərtlə ki, insanın ləzzət qəsdi olmasın və harama düşmək ehtimalı verilməsin. Bu hökmdə kafir qadınlarla digər qadınlar arasında (müsəlman, məsihi, yəhudi və s.) heç bir fərq yoxdur, eləcə də onların əlləri və üzü ilə örtülməsi adət olunmayan yerləri arasında fərq yoxdur.

Tovzihul-məsail, məsələ: 2443.

İzah: Qeyri-müsəlman naməhrəm qadınları onların öz aralarındakı qadınların adət üzrə örtdüyündən özlərini az örtərlərsə, ehtiyat-vacibə görə ona baxmaq olmaz. Misal üçün, şəhvət və ləzzət məqsədilə xüsusi paltar geyinmiş olsalar. Deməli, qeyri-müsəlman qadınlarının adətən örtmədikləri yerlərə – saçlar, əllər, dizə qədər ayaqlar və bədənlərinin digər yerlərə baxmağın işkalı yoxdur.

səh:19

Məsələ 32: Kafirin övrəteyninə baxmaq, ehtiyat-vacibə görə caiz deyildir.

Sistani: Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 32; Tovzihul-məsail, məsələ: 2445.

Bəhcət: Kafirin övrəteyninə baxmaq haramdır.

Məsələ 33: Əgər insan qeyri-müsəlman naməhrəmə baxacağı təqdirdə, fəsada düşəcəyindən qorxsa, onda ona baxmamalıdır.

İmam, Bəhcət, Təbrizi, Xamenei, Sistani, Fazil və Məkarim: Əvvəlki məsələnin mənbələrindən istifadə etməklə.

İmam: Tovzihul-məsail, 2434-cü məsələdən istifadə etməklə.

səh:20

KİŞİNİN UŞAQLARA BAXMASI

Məsələ 34: Əgər uşaq oğlan olarsa, onun bədəninə baxmaq müməyyiz olduğu vaxtdan əvvəl işkalı yoxdur, bu şərtlə ki, ləzzət və reybə qəsdi olmasın. Amma müməyyiz həddinə çatdıqdan sonra, ehtiyat-vacibə görə, onun övrəteyninə baxmaq caiz deyildir.

İmam, Fazil və Məkarim: Ürvə, sətr və satir, 4-cü məsələdən qabaqkı məsələlərdən istifadə etməklə.

İmam: Təhrir, nikah, məsələ: 24; Tovzihul-məsail, məsələ: 2436.

Təbrizi və Xamenei: İstifta

Sistani: Minhacus-salehin, məsələ: 12; Tovzihul-məsail, məsələ: 2445.

Fazil: Tovzihul-məsail, məsələ: 2405.

Bəhcət: Hətta həddi-büluğa çatmayan müməyyiz oğlan uşağının övrəteyninə baxmaq haramdır, hətta ləzzət qəsdi olmasa belə.

Tovzihul-məsail, 1938 və 1943-cü məsələlərdən istifadə etməklə.

* NƏTİCƏDƏ:

Atalar ehtiyatlı olmalı və bilməlidirlər ki, hamamlarda, yaxud başqa yerlərdə özlərinin müməyyiz olan övladlarının övrətinə baxmasınlar.

Məsələ (Sual) 35: Müməyyiz yaşı hansı yaşdır?

Cavab: Kişi ilə qadının öz aralarında başa düşdüyü şeyləri onlar da başa düşdüyü həddə deyilir.

İmam: İstifta

Bəhcət, Sistani və Məkarim: Uşağın, kişi və qadının arasında baş verən işlərin yaxşı və pis olduğunu dərk etdiyi yaş həddidir.

Bəhcət və Fazil: Uşağın yaxşı və pisi bir-birindən ayırd etdiyi yaş həddidir.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, 1938-ci məsələdən istifadə etməklə.

Fazil: İstifta.

Sistani və Məkarim: Uşağın həddi-büluğa çatmadığı, lakin yaxşı ilə pisi ayırd etdiyi yaşdır və ehtimal verilir ki, onun naməhrəmə baxması şəhvətin təhrik olunmasına səbəb olsun.

Sistani: Tovzihul-məsail, 2444-cü məsələdən istifadə etməklə.

səh:21

Məkarim: Tovzihul-məsail, 2082-ci məsələdən istifadə etməklə.

Məsələ 36: Əgər uşaq insana məhrəm olan qız olarsa, məsə­lən insanın öz qızı, bacısı, qardaşının qızı, bacı­sının qızı və s. müməyyizlik həddindən qabaq onun bədəninə baxmağın işkalı yoxdur, amma ondan sonra, ehtiyat-vacibə görə, onun övrəteyninə baxmaq olmaz.

İmam, Fazil və Məkarim: Ürvə, sətr və satir, 4-cü məsələdən qabaqkılardan istifadə etməklə.

Fazil: Tovzihul-məsail, məsələ: 2504.

Sistani: Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 12; Tovzihul-məsail, məsələ: 2445.

Bəhcət, Təbrizi: Həddi-büluğdan qabaq müməyyiz qızın övrəteyninə baxmaq hətta ləzzət qəsdi olmadan belə, haramdır.

Bəhcət: Tovzihul-məsail, 1938 və 1943-cü məsələlərdən istifadə etməklə.

Təbrizi: İstifta.

Xamenei: Hətta müməyyiz və məhrəm olan qız uşağı­nın da övrəteyninə baxmaq caiz deyildir. Baxmayaraq ki, ləzzət və reybə qəsdi olmadıqda müməyyizlik yaşından əvvəl ona baxmağın işkalı yoxdur. İstifta

Məsələ 37: Əgər qız insana naməhrəm olan müməyyiz həd­dində olarsa, ehtiyat-vacibə görə, kişi qızların adə­tən örtükləri yerlərə baxmamalıdır.

İmam: Tovzihul-məsail, məsələ: 2433 və 2436; Təhrir, nikah, məsələ: 25, nəzər məsələsi.

Məkarim: Tovzihul-məsail, məsələ: 2081.

Bəhcət, Təbrizi, Xamenei, Sistani və Fazil:

Sual: Həddi-büluğa çatmayan qız uşağının bədəninə baxmaq Tovzihul-məsailin 2447-ci məsələsində reybə olmadığı təqdirdə caiz hesab olunmuşdur, lakin həmin risalənin 578-ci səhifəsində yalnız adətən örtülməyən yerlərə baxmaq caiz hesab edilmişdir. Bunlardan hansı səhihdir və hansına əməl olunmalıdır?

Təhrirul-vəsilənin nikah kitabına baxın.

İzah: Bu məsələdə Xamenei ilə İmam Xomeyninin nəzərində heç bir fərq yoxdur.

Bəhcət: Ehtiyat-vacibə görə kişinin, doqquz yaşı tamam olmayan, lakin yaxşı ilə pisi ayırd edə bilən (müməyyiz) qız

səh:22

uşağının saçına və bədəninə baxması caiz deyildir, baxmayaraq ki, ləzzət qəsdi yoxdur.

Tovzihul-məsail, məsələ: 1932.

Təbrizi: Zərurət halı istisna olunmaqla, müməyyiz uşağın övrəteyninə baxmaq caiz deyildir. İstifta.

Xamenei: Kişinin naməhrəm qız uşağının bədəninə baxması həddi-büluğa çatmayıncaya qədər ləzzət və reybə üzündən olmadıqda, işkalı yoxdur. Əlbəttə, övrəteyn istisna olunur ki, müməyyizlik həddində ona baxma caiz deyildir. İstifta.

Sistani: Həddi-büluğa çatmayan qızın bədəninə baxmaq ləzzət və reybə qəsdi olmadan işkalı yoxdur. (Övrəteynin hökmü istisna olunur ki, onun hökmü yuxarıda deyildi.) Baxmayaraq ki, ehtiyat-müstəhəbbə görə yaxşı olar ki, qızların adətən adi paltarların vasitəsilə örtdükləri yerlərə baxılmasın.

Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 23.

Fazil: Həddi-büluğa çatmayan qızın bədəninə və saçlarına baxmaq əgər ləzzət qəsdilə olmazsa və insanın şəhvətini təhrik etməzsə, eləcə də ona baxmağın vasitəsilə insanın harama düşəcəyindən qorxusu olmazsa, eybi yoxdur.

Tovzihul-məsail, məsələ: 1932.

* NƏTİCƏDƏ:

Naməhrəm olan həddi-büluğa çatmamış qız uşağının saçlarına, əlinə, dizə qədər ayaqlarına, boynuna və üzünə baxmağın bu şərtlə işkalı yoxdur ki, ləzzət və reybə qəsdi olmasın.

Məsələ (Sual) 38: Onların bədəninin başqa yerlə­rinə, o cümlədən bud, qarın, övrəteyn, sinə və sair kimi yerlərə baxmaq ehtiyat vacibə görə caiz deyildir.

İmam: Tovzihul-məsail, məsələ: 2433 və 2436; Təhrir, nikah, məsələ: 25.

Fazil: İstifta

Məkarim: Tovzihul-məsailin 2-81-ci məsələsindən istifadə etməklə.

Bəhcət, Xamenei və Sistani:

Bəhcət: Müməyyiz qızın bədəninə baxmaq ehtiyat-vacibə görə, caiz deyildir, amma onun övrəteyninə baxmaq haramdır.

Tovzihul-məsail, məsələ: 1943–1948 və 1932-ci məsələlərdən istifadə etməklə.

səh:23

Xamenei: Övrəteynə, müməyyizlik həddə olduqda baxmaq caiz deyildir və onun bədəninə baxmaq həddi-büluğa çatmazdan qabaq ləzzət və reybə qəsdi olmazsa, işkalı yoxdur. İstifta.

Sistani: Ehtiyat-müstəhəbbə görə, yaxşı olar ki, müməyyiz qız uşağının bədəninə baxılmasın, lakin onun övrəteyninə baxmaq ehtiyat-vacibə görə, caiz deyildir.

Minhacus-salehin, nikah, məsələ: 12 və 23; Tovzihul-məsail, məsələ: 2545-dən istifadə etməklə.