DƏVƏT ETMƏYİN HÖKMLƏRİ

Məsələ 257: Gələcəkləri surətdə günah və münkər işlər yaymalarına ehtimal verdiyi şəxsləri dəvət etmə­si insana caiz deyildir. Yalnız məclisi nəzarət altına alıb, günaha mürtəkib olmasının qarşısını aldığı hal istisna olunur.

İmam: İstifta

Bəhcət: Haram işin müqəddiməsi də əgər harama gətirib çıxararsa, haramdır.

Sual: Məclisə gəldikləri halda günah və münkər işləri yayacaqlarına yəqinlik olan kəsləri məclisə dəvət etmək caizdirmi?

Cavab:

səh:119

Təbrizi: Fəsadın yayılmasının qarşısını almaq hər bir müsəlmana vacibdir. İstifta.

Fazil: Onların dəvət edilməsinə günaha kömək etmək ünvanı aid edilirsə, caiz deyildir.

* NƏTİCƏDƏ: Toy məclisində ləhv və ləiblə[17] məşğul olan qadınların və kişilərin dəvət edilməsi caiz deyildir.

Məsələ 258: Məclisdə gözbağlayıcı işlərini yerinə yetirmək üçün gözbağlayıcıları dəvət etmək haramdır və bu işdən ictinab edilməlidir (çəkinilməlidir).

İmam: İstifta

Bəhcət: Gözbağlayıcıların bütün qisimləri haramdır, yalnız əgər əməlin özü caiz və ləhvdən xaric olarsa və ondan məqsəd batil olmayan əql sahibləri tərəfindən bəyənilən və qanuni bir iş olsa, eybi yoxdur.

Camiul-məsail, 2-ci cild, səh.433 və İstifta

Təbrizi: Hər bir müsəlmana vacibdir ki, fəsadın yayılmasının qarşısını alsın. İstifta

Xamenei: Gözbağlayıcılıq sehrin qismindəndir və haramdır. Lakin baxanları səhvə salacaq tərzdə sürətlə əl hərəkətləri edən şəxsin işinin haram olmasına heç bir əsas yoxdur.

Sistani: Gözbağlayıcılıq bundan ibarətdir ki, kerçəkliyi olmayan işləri kerçəklik surətində camaatın adətindən xaric olan sürətli əməl vasitəsilə göstərməkdir. İndi əgər gözbağlayıcılığa haram bir ünvan, o cümlədən möminə zərər yetirmək kimi aid edilərsə, haramdır və belə şəxslərin bu iş üçün dəvət edilməsi də caiz deyildir. Əks halda haram deyildir və onları dəvət etməyin də işkalı yoxdur. Minhacus-salihin, məkasibi mühərrəmə, məsələ: 25.

Fazil: Gözbağlayıcılıq – hətta onu yerinə yetirən şəxsin bu işlərin real gerçəkliyi olmadığını bildirsə belə – işkalsız deyildir və mömin ondan çəkinməlidir.

Camiul-məsail, 1-ci cild, Sual: 962.

Məkarim: Əgər iştirakçılar onun əlinin sürətlə hərəkət etməsini və sadəcə əyləncə məqsədi olduğunu bilsələr, haram deyildir. İstifta

səh:120

Məsələ (Sual) 259: Gözbağlayıcılara baxmağın hökmü nədir?

a) Əgər canlı şəkildə gözbağlayıcının hüzurunda olarsa;

b) Televizorda olarsa;

Bəhcət, Təbrizi, Xamenei: Hər iki halda haram deyildir. İstifta

Fazil: Gözbağlayıcılıq işkalsız deyildir və mömin şəxs onlardan çəkinməlidir.

Camiul-məsail, 1-ci cild, 962-ci sualdan istifadə etməklə.

Məkarim: Onun cavabı əvvəlki məsələdən aydın oldu. İstifta

Sual: Məclisə gəldikləri surətdə günah və münkər işləri yayacaqlarına yəqini olan şəxsləri dəvət etmək insana caizdirmi?

Cavab: Təbrizi: Hər bir müsəlmana vacibdir ki, fəsadın yayılmasının qarşısını alsın. İstifta

Fazil: Əgər onların dəvət edilməsinə günaha kömək edilməsi ünvanı aid edilə bilərsə, caiz deyildir. İstifta

Məsələ 260: Gözbağlayıcılara, onların bu gözbağlayıcılıq işlərinə görə pul vermək də haramdır.

İmam, Bəhcət, Fazil: İstifta

Xamenei: Gözbağlayıcılıq işi üçün pul vermək haramdır, amma əlin sürətli hərəkətləri üçün eybi yoxdur.

Sistani: Əgər gözbağlayıcılığa haram bir ünvan aid edilərsə, ona pul vermək də haram, əks halda haram deyildir.

Minhacus-salihin, 1-ci cild, Məkasibi-mühərrəmə, 25-ci məsələdən istifadə etməklə.

Məkarim: Əvvəlki sualın cavabından aydın oldu. İstifta

İzah: Əksər mərcəi-təqlidlərin fətvasına əsasən gözbağlayıcılıq caiz olmadığına görə bu işin yerinə yetirilməsi üçün şəxsin, yaxud şəxslərin dəvət edilməsi də caiz deyildir.

Məsələ 261: Mütrib (ləhv və ləib) musiqi icra etmək üçün xanəndələri dəvət etmək haramdır, istər qadın məclisi olsun, istərsə də kişi məclisi.

İmam, Bəhcət, Xamenei, Sistani, Fazil və Məkarim: İstifta

Təbrizi: Ləhv musiqisini icra etmək məqsədilə xanəndələri dəvət etmək haramdır. İstifta

səh:121

Məsələ 262: Əgər ğina yönlü olmazsa, məddahlıq etmək, yaxud şer oxumaq məqsədilə məddahları dəvət etməyin işkalı yoxdur.

İmam, Bəhcət, Xamenei, Təbrizi, Sistani, Fazil, Məkarim: İstifta

Məsələ 263: Kitab əhlini bu cür məclislərə dəvət etməyin işkalı yoxdur, amma əgər insan onların gəldiyi surətdə münkər işlərin yayılmasını, şəri qayda-qanunlara riayət olunmadığını bilərsə, caiz deyildir. (Bu halda onların dəvət edilməsi caiz deyildir.)

İmam, Bəhcət, Fazil, Məkarim: İstifta

Məsələ 264: İnsanın ləhv və ləib bərqərar olunan məclislərə getməsi caiz deyildir, amma əgər nəhy əz münkər və günaha düşülməsinin qarşısını almaq məqsədi ilə olsa eybi yoxdur.

İmam, Bəhcət, Xamenei, Məkarim: İstifta

Fazil: Camiul-məsail, 2231-ci sualdan istifadə etməklə; Camiul-məsail, 3-cü cild, Sual: 750.

Sistani: Belə məclislərə getmək o zaman caiz deyildir ki, insan bilsə, yaxud qorxsa ki, özü harama düşəcəkdir. Misal üçün, haram musiqiyə qulaq asacağına məcbur olsa, yaxud fəsadı yaymağa məcbur olsa, yaxud onun bu yerlərə getməsi əmr be məruf və nəhy əz münkər işini yerinə yetirməyə qoymazsa. (Əlbəttə, onun təsir qoymasına ehtimal verildiyi halda) və hətta ehtiyat-vacibə görə, əgər onun bu kimi yerlərə getməsi, haram işlərə nifrət bəslənilməsi ilə ziddiyyətli olarsa, bu məclisə getməməlidir. İstifta

* NƏTİCƏDƏ: Bəzi əqd və toy mərasimlərinə getmək – insanın iştirak edənlərin, yaxud onu təşkil edənlərin dinə əhəmiyyət vermədiklərini bilsə, yaxud ləhv və ləiblə məşğul olduqlarını bilsə, yaxud qadınla kişinin bir-birinə qarışdığı bir məclis olduğunu bilsə, belə ki, orada şəri qayda-qanunlara riayət olunmursa – caiz deyildir. Hətta onun yaxın adamlarının əqd və toy mərasimi olsa belə.

səh:122

Məsələ 265: Ləhv və ləib əsasında təşkil olunan məclislərə getmək caiz deyildir. Amma insan harama mürtəkib olmayacağını bilsə, bu, istisnadır.

İmam, Bəhcət, Xamenei, Fazil, Məkarim: Əvvəlki məsələnin mənbələrindən istifadə etməklə.

Məsələ 266: Şəkil çəkən, yaxud videoya çəkən kişini bəy və gəlindən şəkil, yaxud çəkiliş hazırlaması, yaxud başqa naməhrəmlərdən şəkil çəkib videoya verməsi – onların kifayət qədər hicaba riayət etmədiklərini bildiyi halda – caiz deyildir.

İmam, Xamenei, Məkarim: İstifta

Təbrizi: Hər bir müsəlmana vacibdir ki, fəsadın yayılmasının qarşısını alsın. İstifta

Fazil: Günaha kömək etmək özü də günahdır.

Məsələ (Sual) 267: Ləhv və ləib məclislərində iştirak etmək sadəcə olaraq yemək yemək üçün caizdirmi?

Bəhcət və Fazil: Əgər haram süfrəsi (şərab, donuz əti və s. şeylərin qoyulduğu süfrə) yığışdırılmış olsa, yemək üçün iştirak etməyin eybi yoxdur.

Bəhcət: İstifta

Fazil: Camiul-məsail, 2-ci cild, Sual: 751.

Məkarim: Əgər ləhv və ləib işləri sona çatmış olsa, eybi yoxdur. İstifta

Məsələ (Sual) 268: Qeyri-müsəlmanların dəvətini qəbul etmək olarmı və onların evinə gedə bilərikmi? (Bunu nəzərə alaq ki, bu gedişin ardınca müsəlmanların məkanlarına bir gəliş də mövcud olacaqdır)? Əgər getməyin mümkün olduğu halda ətdən başqa məhsulları yemək (çay və şirniyyat kimi) onların evlərində qoyulan qablarda yeyə bilərikmi?

Bəhcət: Əgər nəcis olması məlum olarsa, mütləq şəkildə yemək olmaz və kafirlərlə əlaqələrinizi kəsin. İstifta

Məsələ (Sual) 269: Əgər bir qadın ərinin icazəsi olmadan toy məclisində iştirak edərsə, amma qızın atası icazə verərsə və

səh:123

qadının iştirak etməməsi dəvət edənlərin narahatlığına səbəb olarsa, amma əri bu işi məsləhət görməzsə və əyalının toy məclisində iştirak etməsinə icazə verməzsə, bu halda qadının toy məclisinə getməsi müqəddəs İslam şəriətinin göstərişləri ilə müxalifət olunurmu?

Bəhcət: Ərindən icazə almalıdır, yaxud onun razılığına elmi olmalıdır. Tovzihul-məsail, məsələ: 18.

Məkarim: Qadının ərinin icazəsi olmadan evdən çölə çıxması haramdır, hətta kişinin qayınatası ona icazə versə belə, amma bu iş sileyi-rəhimin bir hissəsi hesab olunursa, bu başqa. İstifta